Allogenik Kök Hücre Nakli
Burada kök hücreler hastanın kendisinden değil, doku tipi hastaya yakından uyan bir vericiden elde edilir. Verici çoğu kez ailenin bir üyesidir. Bu da genellikle kardeşlerden biridir.
MUD ( Matched Unrelated Donor)
Ailenizde uygun bir kişi yoksa, ulusal kök hücre bankası aracılığıyla başka biri de verici olabilir. Bu MUD (akraba olmayan uygun verici) nakli olarak adlandırılabilir.
Yeni doğan bebeklerin plasentasından ve göbek kordonundan alınan kan allogenik nakil için yeni bir kök hücre kaynağıdır. Kordon kanı olarak adlandırılan bu kan örneğinde yüksek sayıda kök hücre bulunur. Ancak kordon kanındaki kök hücre sayısı iri erişkinler için genellikle yeterli olmaz, bu nedenle kordon kanı daha çok ufak tefek erişkinler ve çocuklar için kullanılagelmektedir. Doktorlar kordon kanının günümüzde nakil için farklı yollarla kullanımını araştırmaktadırlar.
Allogenik kök hücre naklinin bir avantajı verici kök hücrelerinin kendi bağışıklık hücrelerini oluşturmasıdır, bu da yüksek doz tedavi sonrası geride kalabilecek kanser hücrelerinin yok edilmesine yardımcı olur. Diğer bir olası avantaj da vericinin genellikle daha fazla kök hücre bağışlayabilmesi veya gerek duyulduğunda akyuvarları bile vermesidir. Sağlıklı vericilerden alınan kök hücreler de kanser hücresi içermezler.
Yine de, allogenik kök hücre nakillerinin bir çok olası çekinceleri mevcuttur. Aynı zamanda greft de denilen, nakil edilen hücreler “alınmayabilir”, yani verici hücreleri kemik iliğine yerleşmeden önce ölebilir veya hastanın vücudu tarafından yok edilebilirler. Diğer bir risk de vericiden alınan bağışıklık hücrelerinin hastanın vücuduna saldırabilmesidir. Bu duruma graft-versus-host (verici dokunun alıcıya karşı reaksiyonu) hastalığı denir. Ayrıca vericiler nakilden önce test edilseler bile, verici hücrelerden gelebilecek bazı enfeksiyonlar açısından çok küçük bir risk mevcuttur. Daha yüksek olan risk ise sizde zaten bulunan veya bağışıklık sisteminizin baskılanması nedeniyle oluşabilecek enfeksiyonlardır. Bu enfeksiyonlar genellikle allogenik nakilden sonra su yüzüne çıkarlar, çünkü bağışıklık sisteminiz immunosupresif denen ilaçlar tarafından kontrol altına alınmıştır (baskılanmıştır). Bu enfeksiyonlar ciddi sorunlara, hata ölüme bile yol açabilirler.
Allogenik nakil en çok bazı lösemi ile lenfoma türlerinde ve myelodisplazi gibi diğer kemik iliği hastalıklarında uygulanır.
Singeneik kök hücre nakli
Bu özel bir tür allogeneik nakildir, çünkü verici doku tipinin alıcıyla aynı olduğu tek yumurta ikizidir. Tek yumurta ikizlerine sık rastlanmadığı için bu tip nakil de çok nadirdir. Sinergeneik kök hücre naklinin bir avantajı graft-versus-host hastalığının (verici hücrelerinin alıcıya karşı reaksiyon göstermesi) görülmemesidir. Otolog naklin aksine, bu nakilde hiçbir kanser hücresi de bulunmaz. Bu tip naklin bir dezavantajı ise ikizinizin bağışıklık sistemi sizinkine çok benzediği için kalan kanser hücrelerinin yok edilmesinde yararlı olmamasıdır. Nakil gerçekleştirilmeden önce kanser nüksünü önlemek için kanser hücrelerini yok etmeye yönelik her türlü çaba harcanmalıdır.
Allojeneik HKHT yapılan bazı hastalıklar
· Akut myeloid lösemi
· Akut lenfoblastik lösemi
· Kronik myelositer lösemi
· Kronik lenfositer lösemi
· Myeloproliferatif hastalıklar
· Myelodisplastik sendrom
· Multipl myelom
· Non-Hodgkin lenfoma
· Hodgkin hastalığı
· Aplastik anemi
· Pür kırmızı hücre aplazisi
· Paroksismal noktürnal hemoglobinüri
· Fankoni aplastik anemisi
· Talasemi majör
· Orak hücre anemisi
· Şiddetli kombine immün yetmezlik
· Wiskott-Aldrich sendromu
· Hemofagositik lenfohistiyositoz
Burada kök hücreler hastanın kendisinden değil, doku tipi hastaya yakından uyan bir vericiden elde edilir. Verici çoğu kez ailenin bir üyesidir. Bu da genellikle kardeşlerden biridir.
MUD ( Matched Unrelated Donor)
Ailenizde uygun bir kişi yoksa, ulusal kök hücre bankası aracılığıyla başka biri de verici olabilir. Bu MUD (akraba olmayan uygun verici) nakli olarak adlandırılabilir.
Yeni doğan bebeklerin plasentasından ve göbek kordonundan alınan kan allogenik nakil için yeni bir kök hücre kaynağıdır. Kordon kanı olarak adlandırılan bu kan örneğinde yüksek sayıda kök hücre bulunur. Ancak kordon kanındaki kök hücre sayısı iri erişkinler için genellikle yeterli olmaz, bu nedenle kordon kanı daha çok ufak tefek erişkinler ve çocuklar için kullanılagelmektedir. Doktorlar kordon kanının günümüzde nakil için farklı yollarla kullanımını araştırmaktadırlar.
Allogenik kök hücre naklinin bir avantajı verici kök hücrelerinin kendi bağışıklık hücrelerini oluşturmasıdır, bu da yüksek doz tedavi sonrası geride kalabilecek kanser hücrelerinin yok edilmesine yardımcı olur. Diğer bir olası avantaj da vericinin genellikle daha fazla kök hücre bağışlayabilmesi veya gerek duyulduğunda akyuvarları bile vermesidir. Sağlıklı vericilerden alınan kök hücreler de kanser hücresi içermezler.
Yine de, allogenik kök hücre nakillerinin bir çok olası çekinceleri mevcuttur. Aynı zamanda greft de denilen, nakil edilen hücreler “alınmayabilir”, yani verici hücreleri kemik iliğine yerleşmeden önce ölebilir veya hastanın vücudu tarafından yok edilebilirler. Diğer bir risk de vericiden alınan bağışıklık hücrelerinin hastanın vücuduna saldırabilmesidir. Bu duruma graft-versus-host (verici dokunun alıcıya karşı reaksiyonu) hastalığı denir. Ayrıca vericiler nakilden önce test edilseler bile, verici hücrelerden gelebilecek bazı enfeksiyonlar açısından çok küçük bir risk mevcuttur. Daha yüksek olan risk ise sizde zaten bulunan veya bağışıklık sisteminizin baskılanması nedeniyle oluşabilecek enfeksiyonlardır. Bu enfeksiyonlar genellikle allogenik nakilden sonra su yüzüne çıkarlar, çünkü bağışıklık sisteminiz immunosupresif denen ilaçlar tarafından kontrol altına alınmıştır (baskılanmıştır). Bu enfeksiyonlar ciddi sorunlara, hata ölüme bile yol açabilirler.
Allogenik nakil en çok bazı lösemi ile lenfoma türlerinde ve myelodisplazi gibi diğer kemik iliği hastalıklarında uygulanır.
Singeneik kök hücre nakli
Bu özel bir tür allogeneik nakildir, çünkü verici doku tipinin alıcıyla aynı olduğu tek yumurta ikizidir. Tek yumurta ikizlerine sık rastlanmadığı için bu tip nakil de çok nadirdir. Sinergeneik kök hücre naklinin bir avantajı graft-versus-host hastalığının (verici hücrelerinin alıcıya karşı reaksiyon göstermesi) görülmemesidir. Otolog naklin aksine, bu nakilde hiçbir kanser hücresi de bulunmaz. Bu tip naklin bir dezavantajı ise ikizinizin bağışıklık sistemi sizinkine çok benzediği için kalan kanser hücrelerinin yok edilmesinde yararlı olmamasıdır. Nakil gerçekleştirilmeden önce kanser nüksünü önlemek için kanser hücrelerini yok etmeye yönelik her türlü çaba harcanmalıdır.
Allojeneik HKHT yapılan bazı hastalıklar
· Akut myeloid lösemi
· Akut lenfoblastik lösemi
· Kronik myelositer lösemi
· Kronik lenfositer lösemi
· Myeloproliferatif hastalıklar
· Myelodisplastik sendrom
· Multipl myelom
· Non-Hodgkin lenfoma
· Hodgkin hastalığı
· Aplastik anemi
· Pür kırmızı hücre aplazisi
· Paroksismal noktürnal hemoglobinüri
· Fankoni aplastik anemisi
· Talasemi majör
· Orak hücre anemisi
· Şiddetli kombine immün yetmezlik
· Wiskott-Aldrich sendromu
· Hemofagositik lenfohistiyositoz